تمام انبیا خصوصاً خاتم النّبیین صلی الله علیه و آله در اخلاق نیک و ستوده سرآمد روزگار بودند، تا آنجا که خداوند متعال از بین تمام اوصاف نیک آن حضرت، بر اخلاق نیکویش اشاره میفرماید (1) و رمز و راز موفقیّت او را در نرمخویی ایشان میداند. (2)
جانشینان حضرت نیز در اخلاق و رفتار سرآمد روزگار، الگو و نمونه بودهاند، از جمله حضرت رضاعلیهالسلام که دارای عالیترین اخلاق و نیکوترین رفتارهای اخلاقی بوده است. شاعر عرب چه زیبا گفته است:
یُمَثّلُ النّبِیُّ فِی اَخْلاقِهِ فَاِنَّهُ النَّابِتُ مِنْ اَعْرَاقِهِ
لَهُ کَرمَاتٌ وَ مَکْرُمَاتٌ فِی صَفَحَاتِ الدَّهْرِ بَیِّنَاتٌ
شهُودٌ صِدقٌ لِسُمُوّ ذاتِهِ کَاَنَّهُ النَّبِیُّ فِی صِفَاتِهِ (3)
«نبی در اخلاق او (حضرت رضا علیه السلام) تمثل یافته و جلوهگر شده است؛ زیرا روییده (و برخاسته) از رگ و ریشه های او (نبوی) است. برای او کرامات (وکارهای فوق العاده) و بزرگی در صفحات (تاریخ و) روزگار متجلّی شده است. گواهانی راستین بر بلند بودن مرتبۀ او گواهند. گویا او پیامبر (و آینۀ تمام نمای او) در صفات (اخلاقی) او بود.»
جامی درباره حضرت رضا علیه السلام سروده است:
سلامٌ عَلی رَوضَةٍ حَلَّ فِیها اِمَامٌ یُباهی بِهِ المُلکُ وَالدِّینُ
امام بهحق شاه مطلق که آمد حریم درش قبلهگاه سلاطین
شه کاخ عرفان گل شاخ احسان دُر درج امکان مه بُرج تمکین
علیبن موسی کز خدایش رضا شد لقب چون رضا بودش آیین
ز فضل و شرف بینی او را جهانی اگر نَبوَدَت تیره چشم جهانبین
پیِ عطر روُ بَند حوران جنّت غبار درش را به گیسوی مشکین (4)
