مراقب ... باشیم

حقیر هرجایی گشتم و دقت کردم، از پارک گرفته تا بازار و حتی اماکن مذهبی و غیره ولی تابلویی ندیدم که روی اون زده باشه "مراقب دین خود باشید" و یا " مراقب ایمان خود باشید" دین و ایمانی که داره به راحتی غارت میشه، دین و ایمانی که ارزشش از همه چیز مهم تر است و اشیایی مانند کیف پول و گوشی همراه قابل مقایسه با دین و ایمان افراد نیستند، دین و ایمانی که منشا اصلی انجام اعمال ما هستند و اعمالی که تنها و تنها ملاک برای بهشتی و یا جهنمی شدن ما هستند، خب این ها را گفتم تا برم سر اصل مطلب.

در زیر آیه 18 سوره حشر همراه با ترجمه و خلاصه تفسیر المیزان آورده شده است، لطفا با دقت بخوانید:

«یا ایها الذین امنوا اتقوا اللّه ولتنظر نفس ما قدمت لغد و اتقوا اللّه ان اللّه خبیر بما تعملون »

ترجمه آیه

«اى کسانى که ایمان آورده اید! از خدا بترسید. و هر انسانى منتظر رسیدن به اعمالى که از پیش فرستاده باشد. و از خدا بترسید چون خدا با خبر است از آنچه مى کنید»

بیان آیات

معارف و مواعظى که از مضامین این آیات برداشت مى شود:

بـر کـسى که ایمان به خدا و رسول و روز جزا دارد واجب است که پروردگار خود را به یاد آورد، و او را فراموش ننماید، و ببیند چه عملى مایه پیشرفت آخرت او است، و به درد آن روزش مـى خـورد کـه بـه سـوى پـروردگـارش بـرمـى گـردد. و بـدانـد کـه عمل او هر چه باشد علیه او حفظ مى شود، و خداى تعالى در آن روز به حساب آن مى رسد، و او را بر طبق آن محاسبه و جزا مى دهد، جزائى که دیگر از او جدا نخواهد شد.

و ایـن هـمـان هـدفـى است آیه (یا ایها الذین امنوا اتقوا اللّه و لتنظر نفس ما قدمت لغد) دنـبـال نـمـوده، مؤمنـین را وادار مى کند که به یاد خداى سبحان باشند، و او را فراموش نـکـنـند، و مراقب اعمال خود باشند، که چه مى کنند، صالح آنها کدام، و طالحش کدام است، چـون سـعـادت زنـدگـى آخـرتـشـان بـه اعـمـالشـان بـستگى دارد. و مراقب باشند که جز اعـمـال صـالح انجام ندهند، و صالح را هم خالص براى رضاى خدا به جاى آورند، و این مـراقـبـت را اسـتـمـرار دهـنـد، و هـمـواره از نـفـس خـود حـسـاب بـکـشـنـد، و هـر عمل نیکى که در کرده هاى خود یافتند خدا را شکرگزارند و هـر عـمـل زشـتـى دیـدنـد خـود را توبیخ نموده، نفس را مورد مواخذه قرار دهند، و از خداى تعالى طلب مغفرت کنند.

و همواره به ذات و افعالش نظیر تبعیت محض و مملوکیت صرف داشته باشد، و داشتن چنین نـظـرى دسـت نمى دهد مگر با توجه باطنى به پروردگارى که بر هر چیز شهید و بر هـر چـیـز مـحـیـط، و بـر هـر نـفـس قـائم اسـت. هـر کـس هـر چـه بـکـنـد او نـاظـر عمل او است و از او غافل نیست، و فراموشش نمى کند.

 

یا ایها الذین آمنوا اتقوا الله ولتنظر نفس ما قدمت لغد...

امر به تقوى در اعمال و امر به محاسبه و نظر دراعـمـال، در آیـه : (یـا ایـهـا الذیـن آمـنـوا اتـقـوا الله و لتـنـظـر نـفـس مـا قـدمـت لغد)

در این آیه شریفه مؤمنین را به تقوى و پرواى از خدا امر نموده، و با امرى دیگر دستور مـى دهـد کـه در اعـمـال خـود نظر کنند، اعمالى که براى روز حساب از پیش مى فرستند. و مـتـوجـه بـاشـنـد کـه آیا اعمالى که مى فرستند صالح است، تا امید ثواب خدا را داشته بـاشـنـد، و یـا طـالح است. و باید از عقاب خدا بهراسند، و از چنان اعمالى توبه نموده نـفـس را بـه حـسـاب بـکـشند.

1- اما امر اول، یعنى تقوى، که در احادیث به ورع و پرهیز از حرامهاى خدا تفسیر شده، و با در نظر گرفتن اینکه تقوى هم به واجبات ارتباط دارد، و هـم بـه مـحرمات، لاجرم عبارت مى شود از: اجتناب از ترک واجبات، و اجتناب از انجام دادن محرمات .

 

2- و امـا امـر دوم، یـعـنـى نـظر کردن در اعمالى که آدمى براى فردایش از پیش مى فرستد، ببیند آیا عیبى دارد یا نه، تـا اگر عیبى در آن دید در رفع آن بکوشد، و یا اگر از نکته اى غفلت کرده آن را جبران کـنـد، هـمچنین یک مؤمن نیز باید در آنچه کرده دوباره نظر کند، ببیند اگر عیبى داشته آن را برطرف سازد.

چـون اعـمـال مـایـه زنـدگـى آخـرتـشـان اسـت کـه امـروز از پـیـش مـى فـرسـتـنـد، با همین اعـمـال بـه حسابشان مى رسند تا معلوم کنند آیا صالح بوده یا نه. پس خود آنان باید قـبـلا حساب اعمال را برسند تا اگر صالح بوده امید ثواب داشته باشند، و اگر طالح بوده از عقابش بترسند، و به درگاه خدا توبه برده ، از او طلب مغفرت کنند.

و ایـن وظـیـفـه، خـاص یـک نـفـر و دو نـفـر نـیـسـت، تـکـلیـفـى اسـت عـمـومـى، و شـامـل تـمـامـى مـومـنـیـن، بـراى ایـنـکـه هـمـه آنـان احـتـیـاج بـه عـمـل خـود دارند، و خود باید عمل خود را اصلاح کنند.

 

پس اینکه فرمود: (و لتنظر نفس ما قدمت لغد) خطابى است به عموم مؤمنین، و لیکن از آنـجـا کـه عـامـل بـه دسـتـور در بـیـن اهـل ایـمـان و حـتـى در بـیـن اهـل تـقـوى از مؤمنین در نهایت قلت است، بلکه مى توان گفت وجود ندارد، براى اینکه مؤمنـیـن و حـتـى افـراد مـعـدودى کـه از آنـان اهـل تـقـوى هـسـتـنـد، هـمـه مـشـغول به زندگى دنیایند، و اوقاتشان مستغرق در تدبیر معیشت و اصلاح امور زندگى اسـت، لذا آیـه شـریـفه خطاب را به صورت غیبت آورده ، آن هم به طور نکره و فرموده : نفسى از نفوس باید که بدانچه مى کند نظر بیفکند. و این نوع خطاب با اینکه تکلیف در آن عـمومى است، به حسب طبع دلالت بر عتاب و سرزنش مومنان دارد. و نیز اشاره دارد بر اینکه افرادى که شایسته امتثال این دستور باشند در نهایت کمى هستند.

تفسیر المیزان

......................................................................................................................

1- در آیه شریف گفته شده یا ایها الذین آمنوا و نگفته شده یا ایها الناس و ... پس خطاب به عموم مردم نیست و خطاب به مومنین هست.

2- سپس در آیه شریف گفته شده تقوای خدا را پیشه کنید

3- و بعد در آیه شریف گفته شده نگاه کنید و دقت کنید که چه چیزی دارید برای قیامت خود می فرستید

4- و بعد در آیه شریف گفته شده باز هم تقوای خدا را پیشه کنید، یعنی اینکه در مورد نگاه کردن و بررسی اعمال خودتون که دارید برای قیامت می فرستید تقوا پیشه کنید، این موضوع اهمیت بحث را روشن می کند.

5- در آخر آیه شریف گفته شده که ان اللّه خبیر بما تعملون

چه طور ما مراقبیم که چه غذایی داریم می خوریم و مراقب هستیم تا یه وقت غذای فاسد و ناسالم نخوریم ولی چرا مراقب اعمال، گفتار و افکار خود نیستیم که غذای روح ما هستند.

پی نوشت:

متاسفانه پنج شنبه هفته گذشته خبر دار شدیم پدر بزرگوار آقای محمدباقر اکبریه دار فانی را وداع گفتند، لذا حقیر در اینجا به ایشان و خانواده محترمشان تسلیت عرض می کنم و از خداوند می خواهم که صبر جمیلی به ایشان و خانواده محترمشان عطا فرمایند.

 رحم الله من یقرأ فاتحه مع الصلوات

یا زهرا سلام الله علیها