یک واجب مهم، فراموش نکنید!! (توبه کردن)
در اینجا بطور خلاصه تذکّر می‌دهیم که توبه عبارت از ندامت و پشیمانی از معاصی و گناهان گذشته و تصمیم و عزم به بازگشت نکردن به آنها و ادای حقوق پایمال شدة دیگران و قضای کارهای فوت شده‌ای است که قضای آنها در خارج از وقت ممکن باشد). رجوع شود به کتاب چهل حدیث، از حضرت امام ـ رحمة الله علیه ـ در ارکان و شرایط توبه، صفحة 234ـ240)
از چه چیزهائی باید توبه کرد؟
از گناه و معصیت که عبارت از: «انجام حرام و یا ترک واجب» است، باید توبه کرد.
بنابراین:
اولاً: از انجام محرّمات که خداوند ما را از انجام آنها نهی فرموده است، باید توبه کرد. پس اگر کسی خدای ناکرده کار حرام، مانند: دروغ، غیبت، تهمت، ایذاء و آزار مۆمن) مۆمن اصطلاحی فقهی است که مراد از آن، هر فردی از شیعیان است.(اهانت به مۆمن، بی‌حجابی، حبس حقوق دیگران بدون عذر، کبر، اسراف، انجام کارهای لهو، کمک به ظالمین، قطع رحم، آزردن پدر و مادر و ... مرتکب شده باشد بر او واجب است قلباً از کار خود پشیمان شده و تصمیم بگیرد که دیگر هرگز آنها را بجا نیاورد.
ثانیاً: هر چه را که خداوند سبحان بر مسلمانان واجب فرموده اگر شخصی خدای ناکرده احیاناً بعضی از آنها را ترک کرده باشد، از این معصیت و نافرمانی و ترکِ واجب باید توبه کند.
واجبات و محرّمات منحصر در احکام عبادتی نبوده و شریعت مقدّس، تکالیفی را بر مسلمین در زمینه‌های گوناگون عبادی، سیاسی، حقوقی، اقتصادی، اخلاقی، نظامی، خانوادگی مطرح کرده است. اگر ما آن واجبات و محرّمات را نشناسیم، قادر به تشخیص کوتاهی‌ها و تقصیرات خود نبوده و در نتیجه به وظیفه خویش در زمینة توبه آگاه نخواهیم شد
چند مثال برای ترکِ واجب عبارتند از: ترک نماز، ترک روزه، نپرداختن خمس، ترک دفاع، ترک کمک به نوّاب عامّه (فقهای جامع شرایط) در اجرای سیاسات، ترک امرِ الزامی و حکم ولّی امر (ولایت فقیه) در هر مورد چه مقلد او باشد یا نباشد و یا حتّی خودش مجتهد باشد.
البتّه باید توجّه داشت که واجبات و محرّمات منحصر در احکام عبادتی نبوده و شریعت مقدّس، تکالیفی را بر مسلمین در زمینه‌های گوناگون عبادی، سیاسی، حقوقی، اقتصادی، اخلاقی، نظامی، خانوادگی مطرح کرده است. اگر ما آن واجبات و محرّمات را نشناسیم، قادر به تشخیص کوتاهی‌ها و تقصیرات خود نبوده و در نتیجه به وظیفه خویش در زمینة توبه آگاه نخواهیم شد.
آنکه احکام اسلام را منحصر در نماز و روزه می‌داند، اگر فقط و فقط آن دو را بجا می‌آورد و به واجباتِ دیگر عمل نمی‌کند زمینه‌ای برای توبه در خود نمی‌بیند، زیرا تصوّر او این است که تمام تکالیف خود را که عبارت از تنها نماز و روزه است، انجام می‌دهد، غافل از آنکه تکالیف بسیاری در زمینه‌های مختلف برای او هست، که آنها را اصلاً نمی‌داند. امّا آنکه خود را در تمام زمینه‌های یاد شده، مکلَّف به انجام تکالیفی که خداوندِ عالَم بر عهده او گذاشته می‌داند و کوتاهی‌های خود را در رابطه با آنها یادآور می‌شود، توبه برای او معنای گسترده‌تری خواهد داشت.
توبه از گناه از واجبات است، پس اگر (کسی) مرتکب حرامی شد یا واجبی را ترک کرد، واجب است فوراً توبه کند و اگر توبه از او ظاهر نشد، بر دیگران واجب است او را امر به توبه کنند. و همچنین است اگر در انجام توبه‌اش، شک و تردید باشد
حکم توبه
برای روشن شدن حکم توبه مسئله‌ای از تحریرالوسیله حضرت امام ـ رحمة الله علیه ـ و یک استفتاء از آن بزرگوار را می‌آوریم:
مسئله:
«مِن الواجِباتِ التَوبَةُ مِن الذَّنبِ، فلَو اِرتَکَبَ حَراماً اَوْ تَرَکَ واجِباً تَجِبُ التُوبَةُ فوراً و مَعَ عَدَمِ ظُهُورِها مِنْهُ اَمْرُهُ بِها وَ کَذا لَوْ شُکَّ فی تُوبَتِهِ» (تحریرالوسیله حضرت امام، کتاب الامر بالمعروف و النّهی عن المنکر، القول فی شرائط وجوبهما، الشرط الثالث، مسئله 5)
توبه از گناه از واجبات است، پس اگر (کسی) مرتکب حرامی شد یا واجبی را ترک کرد، واجب است فوراً توبه کند و اگر توبه از او ظاهر نشد، بر دیگران واجب است او را امر به توبه کنند. و همچنین است اگر در انجام توبه‌اش، شک و تردید باشد.
استفتاء از حضرت امام «رحمة الله علیه»:
آیا کسی می‌تواند به بهانه آنکه ممکن است گناه بزرگتری را مرتکب شود، گناه کوچکتری را انجام دهد؟
جواب: گناه هر چه باشد چون مخالف فرمان خداست، بزرگ است و ارتکاب آن به هیچ وجه جایز نیست و توبه از آن واجب فوری است. (رسالة نوین ج 3، مسائل خانواده، ص 218)
یا حق التماس دعای کربلا حرم ارباب